sábado, 25 de fevereiro de 2017

Presiza Kria Kondisoens ba Defisientes Hodi Tuir Elisaun Jeral 2017

Asosiasaun Defisiente Timor –Leste (ADTL) husu governu atu kria kondisaun in termus infra-strukturas hodi fasilita ema ho defisentes bele ba tuir votasaun iha elisaun jeral tinan 2017 mai, tanba sira mos iha direitu atu tuir votasaun hanesan sidadaun seluk.

Diretor Ezenkutivu ADTL, João Pequino hateten partisipasaun ema ho defisiente iha elisaun hirak liu ba ne’e minimu tebes, tanba problema asesibilidade no falta informasaun ne’ebe adekuadu ba sira.

Ema ho defisiente la ejiji atensaun espesifiku, maibe nia hateten governu presiza kria kondisoens ne’ebe adekuadu ba sira hodi atu partisipa iha festa demokrasia ne’e.

“Sira ne’ebe iha problema ho matan labele ba vota, tanba sira labele lee buletin votu ne’e inprime baibain deit, sira ne’ebe problema tilun la kompriende informasaun tanba iha media national liu –liu televizaun national (TVTL) 

laiha lian jestual nune’e mos sira ne’ebe uza kadeira roda labele asesu ba fatin votasaun tanba laiha rampa,” nia kestiona iha seminar national kona ba partisipasaun ema ho defisente iha elisaun 2017 iha Bidau, Dili.

“Governu tenke konsidera problema ida ne’e, halo preparasaun ida ne’ebe diak atu ema ho defisiente mos bele tuir elisaun.”

Tuir dadus sensus uma kain 2015 hatudu ema ho defisiente nain 32 mil resin mak idade atinji ona 17 ba leten ne’ebe iha direitu ba tuir votasaun iha elisaun jeral mai.

Reprezentante ema ho defisiente, Cesario da Silva hateten konstituisaun garantia direitu ema ho defisiente atu partisipa iha aspeitu hotu, maibe realidade governu marjinaliza tiha sira.
“Governu tenke uza letra brain atu defisiente matan sira bele lee, ho ida ne’e bele responde ona ba sira nia preokupasaun,” nia hateten.

Entretantu Diretor National Komisaun National da Elisaun (CNE), Deolindo Ramos rekonese katak iha elisaun hirak liu ba difisil duni ba ema ho defisiente atu tuir votasaun.

“Ita uja eskola sira sai sentru votasaun, iha eskola balun labele asesu ho kadeira roda, entaun difikulta ba sira ne’ebe ho kadeira roda atu tuir elisaun, e ida seluk mos mak ita nia bulletin de votu ita la print espesifiku ba defisiente matan nian,” nia kesitona.

Tanba ne’e, nia hateten sei hato’o preokupasoens hirak ne’e ba iha politika nain sira atu bele konsidera hodi halakon bareira hirak ne’e.

Enkuantu kona ba edukasaun sivika, nia dehan durante ne’e sira servisu hamutuk ho organizasaun non-governmental sira ne’ebe tau matan ba defisiente sira hodi habelar informasaun, tanba ema ho problema tilun presiza ema ne’ebe iha skill lian jestu hodi hatutan informasaun atu partisipantes bele komprende.

Seminario loron ida ne’e, ho objetivu atu bolu atensaun ba governu hodi kria kondisaun ne’ebe adekuadu ba ema ho defisiente ho nune’e sira bele partisipa iha prosesu eleitoral sira.

The Dili Weekly

Publicada por Timor Agora

Nenhum comentário:

Postar um comentário