Bispu Diocese Díli, Dom Virgílio do Carmo da Silva, SBD haklaken, ohin loron ne’e ema matenek sira kontinua hamrook ba poder, buka domina ema seluk, hodi esplora, na’ok no hanehan, ema ki’ik no kiak sira.
“Ema sira ne’e ho sira nia matenek la’os atu ajuda maibé buka atu hanehan fali ema seluk, sira preokupa de’it ho buat ne’ebé isin nian hodi halibur buat barak ba sira nia-an, liuhusi esplora no naok ema kiik no kiak sira, tamba ema balun moris de’it ba poder, moris matenek ka moris ba riku”, esplika Dom Virgílio iha homilia, wainhira prezide selebrasaun Eukarístia, Kuarta feira sínzas, iha Paroquia Catedral Nossa Senhora Imaculada da Conceição, Vila Verde Díli, Kuarta (1/3).
Konaba selebrasaun Kuarta feira sínzas, Dom Vígilio esplika katak, hanesan hafanun sarani sira hodi hanoin fila fali sira nia-an katak, ema moris husi rai sei fila fali ba rai.
“Wainhira amu lulik ka madre sira kose ahi kudesan iha ita nia rentos nia dehan, hanoin ba, ó mai husi rai sei fila ba rai, ida seluk mak, hakribit ó nia sala no fiar iha evanjellu. Ahi kudesan fó hanoin mai ita konaba ita nia frakeza, frakeza espirituál nune’e mós material ka isin nian. Ema nia natureza ne’e fraku, nune’e mós ita nia moris badak, maibé dalabrak ita rona no haree ohin loron saida mak mosu, ema hamrok ba poder no buka nafatin atu domina ema seluk,” tennik Dom Virgílio.
Maibé Bispu Diocese Díli ne’e fundamenta katak, iha realidade moris nian, buat ne’ebé mosu mak wainhira tinan liu no tempu to’o mai, poder, matenek no riku mós sei mate mohu hanesan ema ne’ebé kiak no kiik. Karik ema iha posibilidade bele loke sira nia rate, sira sei haree katak laiha diferénsia entre ida ne’ebé riku no ida ne’ebé kiak, buat ne’ebé ema bele haree mak isin no ruin ne’ebé nakfilak tiha ona ba rai-rahun.
“Ahi kudesan fó hanoin mai ita katak, ita ema fraku iha espiritualmente, basa ita hotu mesak ema sala na’in no nafatin monu ba sala, ahi kudesan ne’ebé kose iha ita nia rentos atu dehan ema ne’e sala na’in, ha’u ne’e sala na’in,”haklaken Dom Virgílio.
Tanba ne’e, Dom Virgílio dehan, ho Kuarta feira sínzas ne’e, sarani katólika hahú ona no tempu ona sira nia jejeun ka kuaresma.
“Hahú tempu koaresma Santa Kreda hakarak ita atu rekoñese katak ita ema sala na’in, ida ne’e mak primeiru pasu atu ita bele sai husi sala atu hetan Na’i Maromak nia perdaun. Wainhira ita ida-idak konsiente katak loos duni ha’u ema ne’ebé sala na’in, ha’u presiza Nai Maromak nia tulun,”reforsa Bispu Diocese Díli.
Dom Virgílio fundamenta katak, ahi kudesan ne’ebé kose iha sarani sira nia rentos ne’e mós nu’udar sinal esperansa, konvite ida ba moris foun.
“Ida ne’e mak ita foin rona situasaun povu Israelita nian, hanesan profeta Joel iha nia primeira leitura eskreve situasaun povu ida ne’ebé moris iha situasaun ne’ebé miséria, hamlaha sei monu ba iha povu ida ne’e, depois de dezastre naturais ne’ebé monu ba povu ida ne’e sei nakfilak ba nakukun boot ida,”Dom Virgílio haktuir.
Maibé tenik Dom Virgílio, Maromak liuhusi nia profeta bolu povu ida ne’e atu hakkribi nia sala, husu ba povu ida ne’e atu fila fali ba Maromak ho fuan ho laran tomak, hodi halo jéjum, tanis no terus ba nia sala sira. Profeta dezafia povu ne’e atu fila fali ba Maromak, ho jestu ida ne’e de’it mak sira bele hetan ka simu hikas fali Nai Maromak ninia bensaun.
“Ho jestu ida ne’e mós urjente i jestu ida ne’e mós la exklui ema ida, konvida ema hotu ba konversaun, buat hotu mosu tamba ita ema nia sala. Ne’eduni maluk doben sira agora tempu ba hakribi sala nian, tempu konversaun nian hodi halo penitensia, mortifikasaun no jéjum, mudansa iha mundu hahú iha ema ida-idak nia konsiensia rasik, hakarak atu muda ninia an no nia mundu rasik,”esplika Dom Virgílio.
“Ohin mós profeta ida ne’e konvida ita atu fila fali ba ita nia an, basa ha’u nia salvasaun depende ba ha’u nia an rasik, hanesan Santo Agostinho dehan, wainhira Maromak kria ha’u, Nia la presiza ha’u, maibé atu salva, nai Maromak presiza ha’u nia partisipasaun,”reforsa Dom Virgílio iha nia esplikasaun.
Dom Virgílio hatutan, iha antigu testamentu, hatudu ba ema dalan atu haraik an iha nai Maromak nia futar oin, tama iha komuñaun ho Maromak. Ho jéjum lori ema esperiensia Maromak besik liutan, wainhira ema koko iha tempu koaresma ne’e nia laran atu hamenus ka hatun volume kuantidade hahan ne’ebé sira konsume lor-loron iha sira nia moris.
“Han buat ne’ebé simples, kontra ita nia gostu, ita nia kan isin ninian dalan atu hamamuk ita nia an mak ita bele buras, fó fatin atu haraik an mós bele buras iha ita nia moris. Jéjum ita asosia ho orasaun no obra de karidade, sé laiha buat hirak ne’e, sei la folin buat ida ba ita. No karidade ne’e buat ne’ebé real no efetivu wainhira marka ho haraik an no fiar,”esplika Dom Virgílio.
maibé Dom Virgílio haklaken, Jéjum ne’ebé la tulun ema atu haraik an ba malu no lori ema besik liu ba Maromak, ida ne’e la’os jéjum ne’ebé loos. Orasaun no jéjum ho liafuan seluk lori ema atu hatene haraik an no ho ida ne’e mak karidade bele hetan fatin iha ema nia fuan. Virtude haraik an ninian mak obriga ema atu buka Maromak ne’ebé diak hotu nia hun, nune’e mós orienta ema hotu ba konversaun.
“Ne’eduni, orasaun, penitensia no karidade mak dalan ba santidade ninian, maibé evanjellu bolu ita nia atensaun ba partikularidade ida, la’os de’it tenki halo saida, maibé atitudi saida mak presiza hakiak, la’os de’it saida, maibé oinsa. Evanjellu ohin inagura perkursu liturjia nian ida ne’e ba renovamentu ispiritual ne’ebé bolu ema ida-idak nia atensaun,”haklakel Dom Virgílio.
“Liu-liu wainhira koalia konaba karidade ne’ebé loos, karidade ida ne’ebé mai husi haraik-an, nune’e mós mortifikasaun ne’ebé lori ba fiar, hanesan ohin ita rona iha evanjellu, São Mateus dehan, ema sé halo diak atu ema seluk hahi nia, i imi sei la halo diak atu ema seluk hahi imi, imi halo di’ak karik atu ema seluk hahi imi, aman Maromak sei la haraik prémiu ba imi iha lalehan, ó nia liman karuk lalika hatene ó nia liman loos halo saida,”esplika Dom Virgílio konaba forma halo diak ba ema seluk tuir evanjellu nia hanorin.
Hanesan uluk Jesus bolu Fariseu no Eskriba sira nia atensaun, ohin mós Nia fó hanoin mai “ita prinsipiu prátika fiar ninian ne’ebé ita halo atu hahi Maromak, la’os ho ita nia reputasaun pesoal. Hahalok diak ne’ebé ita halo, haka’as an atu halo ho attitude ne’ebé loos, Jesus rasik wainhira Fariseu sira ne’ebé buka halo diak atu ema haree, Nia bolu sira hipokrita ka laran makerek,”esplika Dom Virgílio.
Tamba ne’e Bispu Diocese Díli reforsa, tempu koaresma momentu ida furak ba ema hotu atu haree fila fali no hatene nia obrigasaun, buka hatene no observa sira nia obrigasaun, nune’e mós buka atu oinsa mak atu hametin sira nia relasaun ho Maromak, la’os hatene de’it saida mak tenki halo, maibé oinsa mak tenki halo.
Bispu Diocese Díli mós hatutan katak, osan ema hotu presiza iha moris hodi bele moris ho dignidade, hanesan São Paulo rasih dehan, se mak la serbisu labele han. Maibé osan mós iha ninia perigu ba sira ne’ebé iha osan, wainhira osan mak kontrola fali sira, ho osan impede sira atu bele haree ema seluk, liu-liu atu haree ba sira ne’ebé kiak, kiik iha sosiedade lara.
“Ne’eduni oinsa mak ha’u bele uza didiak buat diak ne’ebé nai Maromak haraik mai ha’u, ha’u bele partilla buat diak ne’ebé nai Maromak haraik mai ha’u ho ha’u nia maluk sira ne’ebé presiza liu-liu iha tempu koaresma ne’e nia laran?,”termina Dom Virgílio iha nia homília.ías
Jornal Nacional Diário
(Timor Agora)
Nenhum comentário:
Postar um comentário